گسترش‌پذیری جستجو و بازیابی مدارک در پایگاه‏های اطلاعات علمی فارسی: مورد پژوهشی پیوسته‏ نویسی و جدانویسی

نویسندگان

  • ایوب رنجبر دانش‌آموخته علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه شیراز
  • جواد عباس پور عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شیراز.
چکیده مقاله:

هدف: هدف این مقاله مطالعۀ میزان توجه سه پایگاه اطلاعات علمی فارسی «بانک اطلاعات نشریات کشور»، «مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی» و «مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری» به گسترش‌پذیری جستجو و بازیابی مدارک (مقالات) به صورت پیوسته‌نویسی و جدانویسی است. روش‌شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف در ردیف پژوهش‌های کاربردی و از نظر طرح پژوهش از نوع تحلیل محتوا بوده است. جامعۀ آماری شامل مجموعۀ مدارک موجود در سه پایگاه‌ اطلاعات علمی فارسی بود (29142 مدرک) که با استفاده از فرمول کوکران، 432 مدرک از آنها با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب (نسبتی) انتخاب شد. ابزار پژوهش یک سیاهۀ وارسیِ محقق‎ساخته بود. سیاهۀ وارسی شامل ده قاعده از مجموعه قاعده‌های پیوسته‌نویسی و جدانویسی کتاب «دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی» به همراه مصداق‌های «واژگان یا کلیدواژه‌های انتخابی» از هر قاعده بود که امکان رخداد جدانویسی و پیوسته‌نویسی آنها در هنگام نگارش وجود داشت. یافته‌ها: نتایج نشان داد میان پایگاه‌های اطلاعات علمی فارسی از نظر قابلیت بازیابی مدارک با هر یک از شکل‌های نگارشی اعم از پیوسته‌نویسی و جدانویسی تفاوت وجود دارد. علاوه بر این، یافته‌ها نشان داد، تنها 3/5% از مدارک انتخابی در هنگام جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی مورد مطالعه با همه شکل‌های نگارشی قابل بازیابی بود. در مقابل، 7/94% مدارک انتخابی فقط با همان حالت ثبت‎شده در پایگاه بازیابی ‌شد. همچنین، مقایسۀ شکل نگارشی مصداق‌ها در عنوان، چکیده و کلمات کلیدیِ نسخۀ پی.دی.اف مدارک با اطلاعات نمایه‎شده از همان مدارک در پایگاه‌های اطلاعات علمی فارسی نشان داد، شکل نگارشی بخش قابل توجهی از مصداق‌های مدارک از حالت نگارشی نزدیک‌نویسی به جدانویسی یا پیوسته‌نویسی تغییر یافته است. نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه در پایگاه‌‌های مورد مطالعه چالش‌های پیوسته‌نویسی و جدانویسی به‎طور جامع و به منظور بهبود جامعیت نتایج جستجو مورد توجه‌ قرار نگرفته است، این وضعیت نامطلوب می‌تواند به ازدست‎دادن مدارکی بینجامد که با دیگر شکل‌های نگارشی در پایگاه‌های اطلاعاتی ذخیره شده‌اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل چالشهای پیوسته‎نویسی و جدانویسی واژگان فارسی در ذخیره و بازیابی اطلاعات در پایگاه‌های اطلاعاتی

مقدمه: ویژگیهای خاصّ دستوری و نگارشی زبان و خط فارسی، دشواریهایی را در ذخیره و بازیابی اطلاعات در محیط رایانه‎ای پدید آورده است. رسم‌الخط فارسی نیز از یک‌سو به علت اختلاف نظر پدیدآورندگان متون و از سوی دیگر پیچیدگیهای ذاتی خود، به‎هنگام ذخیره، جستجو و بازیابی چالشهای متعددی را برای طراحان و نمایه‎سازان پایگاه‌ها، کاربران و پدیدآورندگان منابع به‌وجود آورده است. روش ...

متن کامل

بررسی رویکردهای موضوعی (زبان طبیعی و کنترل‌شده) در بازیابی اطلاعات از پایگاههای پیوسته کتابشناختی

در این پژوهش کاربردی که با استفاده از تحلیل محتوا انجام شده است، کارایی دو رویکرد جستجوی موضوعی: زبان طبیعی و واژگان کنترل شده با استفاده از معیارهای ربط، دقت، بازیافت و ریزش کاذب، در دو پایگاه کتابشناختی پیوسته (کتابخانه کنگره واریک) مقایسه شده است. سی عنوانمربوط به موضوعات کتابخانه، کتابداری و اطلاع‌رسانی به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای هر عنوان راهب...

متن کامل

بررسی مشکلات جستوجو و بازیابی اطلاعات در پایگاههای اطلاعاتی از جنبه ویژگیهای نگارشی زبان فارسی

The present research was carried out with the aim of explicating the major writing and semantic problems of Persian language when using data environments and determining the degree of compatibility and attention to these features in Persian databases. This research is of survey analytical type being conducted through direct observation. Having reviewed the related literature, we kept a checkli...

متن کامل

راهبرد جستجو و بازیابی اطلاعات در پاب‌مد و رابط‌های آن

پاب‌مد ابزاری برای جستجو و دسترسی به پایگاه اطلاعاتی مدلاین است. اگرچه جستجو در این پایگاه ساده به‌نظر می‌رسد، اما یافتن استنادات مرتبط برای کاربرانی که با روش‌های جستجو آشنایی ندارند، می‌تواند مشکل باشد. این مقاله در ابتدا به شیوه‌های پردازش پرسش در پاب‌مد پرداخته و سپس عملکرد رابط‌های طراحی‌شده برای مدلاین را مورد بررسی قرار می‌دهد. کتابخانه ملی پزشکی آمریکا و بعضی از دانشگاه‌های بزرگ، ابزاره...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 21  شماره شماره 3( پیاپی 83)

صفحات  57- 90

تاریخ انتشار 2018-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023